ตำนานคววามรักของ แม่นาคพระโขนง

ศาลแม่นาค หรือ ย่านาค จะอยู่ท้ายวัด ให้เดินตรงเข้ามาเรื่อยๆ ก็จะเจอกับรูปปั้นของแม่นาคอยู่หน้าศาล ตามความเชื่อ เริ่มแรกแม่นาคเป็นคนบางจาก แล้วมาได้สามีคือพ่อมาก คนคลองพระโขนง อยู่กินกันจนพ่อมากถูกเกณฑ์ทหาร โดนหมายเรียกรับใช้ แม่นาคอยู่จนครบกำหนดคลอด หมอตำแยจึงมาทำคลอดให้ แต่ลูกของแม่นาคไม่ยอมกลับหัว จึงไม่สามารถคลอดออกมาตามธรรมชาติ ทำให้แม่นาคเจ็บปวด และในที่สุดก็ทนความเจ็บปวดไว้ไม่ไหว สิ้นใจไปพร้อมกับลูกในท้อง กลายเป็นผีตายทั้งกลม หลังจากนั้นศพของแม่นาคได้ถูกนำไปฝังไว้ยังป่าช้าท้าย วัดมหาบุศย์ ส่วนพ่อมากเมื่อปลดประจำการแล้วกลับมายังพระโขนงโดยที่ยังไม่ทราบว่าแม่นาคเสียชีวิตแล้ว เมื่อกลับมาอยู่บ้าน แม่นาคก็คอยพยายามรั้งให้อยู่ที่บ้านตลอดเวลา ไม่ให้ออกไปพบใคร เพราะกลัวว่าพ่อมากจะรู้ความจริงจากชาวบ้าน จนวันนึงพ่อมากผ่านมาเห็นแม่นาคเอื้อมมือเก็บมะนาวที่อยู่ใต้ถุนบ้าน จึงปักใจเชื่อว่าเมียตัวเองเป็นผีตามที่ชาวบ้านว่ากัน พ่อมากได้หนีไปพึ่งพระที่วัด แม่นาคไม่ลดละพยายาม ด้วยความที่เจ็บใจชาวบ้านที่คอยยุแยงพ่อมาก ทำให้แม่นาคออกอาละวาดหลอกหลอนชาวบ้านจนหวาดกลัว และมีความเชื่ออีกว่า ความเฮี้ยนของแม่นาค ส่วนหนึ่งเกิดจากการที่ถูกฝังไว้ระหว่างต้นตะเคียนคู่นั่นเอง ในที่สุดแม่นาคก็ถูกหมอผีฝีมือดีจับใส่หม้อถ่วงน้ำ จึงสงบไปได้พักใหญ่ และถูกสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) สยบลงด้วย กะโหลกศีรษะส่วนหน้าผากของแม่นาคถูกเคาะออกมาทำหัวปั้นเหน่ง เพื่อเป็นการสะกดวิญญาณ และนำแม่นาคสู่สุคติ